Dobranie odpowiedniej odmiany do aktualnie panujących, trudnych warunków uprawy jest najważniejszą decyzją w cyklu produkcyjnym. Hodowle intensywnie pracują nad tworzeniem nowych, dostosowanych chociażby do suszy. Warto przyjrzeć się aktualnej ofercie najlepiej przystosowanych kukurydz.
Strefa uprawy kukurydzy przesunęła się w chłodniejsze rejony Polski
Kukurydza ziarnowa jeszcze 20 lat temu uprawiana była głównie w najcieplejszych rejonach Polski: na południowym wschodzie i południowym zachodzie. W pasie północnym nie zalecano jej uprawy, a w doświadczeniach COBORU testowane były specjalnie dobrane odmiany o maksymalnym FAO 230, ponieważtylko takie rośliny udawało się zbierać na ziarno. Po bardzo upalnym roku 2015 w pasie północnym do doświadczeń i uprawy włączono również odmiany późniejsze, ponieważ okazało się, że spadki plonów spowodowane suszą, wysokimi temperaturami oraz przez namnożone szkodniki są w tym rejonie mniejsze niż w ciepłych rejonach południowych. W związku z tymi zmianami zasięg uprawy ziarnówek przesunął się w rejony północno-wschodniej Polski i jest obecnie bardziej równomierny w całym kraju. Od wielu lat najwięcej kukurydzy kiszonkowej uprawia się w Polsce środkowej i północno-wschodniej, czyli tam, gdzie dobrze rozwinięta hodowla bydła stwarza zapotrzebowanie na kiszonkę.
Więcej dentów na polach
W ostatnich latach zmianie uległa również struktura uprawianych odmian. Środek ciężkości przesunął się od typu ziarna flint w kierunku dent. Odmiany o takim ziarnie są typowe dla klimatu ciepłego, skąd pochodzi uprawa. Te o ziarnie dent lepiej dojrzewają w czasie długiej i ciepłej jesieni, mają także genetycznie wyższy potencjał plonowania i są mniej chętnie wybierane do żerowania
przez dziki. Wczesność odmian to następny element, który zmienił się i to w znaczący sposób. Jeszcze do roku 2013 nawet w rejonach Polski południowej za bezpieczne uznawano odmiany o FAO 240–250. Ciepła jesień, bez wczesnych przymrozków przerywających wegetację, w ostatnich latach typowa dla naszego kraju powoduje, że rolnicy coraz odważniej wprowadzają odmiany o wyższym FAO – nawet do 300 na południu Polski. Za optymalne uznaje się tutaj FAO do 280. Rośliny późniejsze mają genetycznie wyższy potencjał plonowania, są także słabiej atakowane
przez omacnicę prosowiankę w porównaniu z wczesnymi rosnącymi w tych samych warunkach. W rejonach ciepłych południowej Polski presja różnych szkodników jest znacznie podwyższona, dlatego ten element jest ważny przy doborze odmian.
Hodowle proponują rozwiązania
Aktualnie największymi problemami uprawy kukurydzy są susza oraz wysokie temperatury, zwłaszcza w okresie nalewania ziarna. Hodowla skupia się więc na stworzeniu odmian genetycznie dostosowanych do trudnych warunków. Jest to bardzo ważny i pilnie realizowany program hodowlany, ponieważ tempo zmian klimatycznych jest szybkie, a ich zakres ogromny. Obniżenie plonowania to straty gospodarcze oraz zagrożenie produkcji żywności dla ludzi i paszy dla zwierząt. Ryzyko suszy dotyka ponad 70% europejskiego areału ziarna kukurydzy i powoduje 80% utratę plonów. Najnowsze odmiany to w większości efekty nowych programów hodowlanych – o wiele bardziej przystosowane do obecnych warunków uprawy i dające większą gwarancję plonów. Opiera się to głównie na selekcji odmian, które znacznie lepiej radzą sobie w warunkach stresu suszy i wysokich temperatur. Jest to najczęściej wynik rozwiniętego systemu korzeniowego, mocniejszych znamion i mniejszej transpiracji.
Programy hodowlane
Odmiany wyhodowane w wymienionych powyżej programach hodowlanych zdecydowanie potwierdziły swoją przewagę w krytycznych warunkach, jakie pojawiły się w ostatnich dwóch latach w wielu rejonach naszego kraju.
DKC 3972 – (Z) FAO 260–270, hodowla DEKALB, program hodowlany HD
Nowa odmiana o rekordowym potencjale plonowania, co potwierdzają badania COBORU, hodowcy oraz nasze doświadczenia na polach rolników. Ziarno typu dent oraz kolba flex, elastyczna, dostosowująca się do warunków. W dobrych warunkach potrafi wytworzyć 18–20 rzędów ziaren w kolbie. W gorszych warunkach warto obniżyć obsadę roślin do 75 tys. szt./ha. Ma dobry wiosenny wigor wśród odmian w swojej grupie wczesności. Rośliny są dość wysokie, ale dzięki silnemu systemowi korzeniowemu oraz średniej wysokości osadzenia kolb nie wylegają.
Odmiana o mocnym efekcie stay green oraz bardzo dobrej zdrowotności, ujawnia swój wysoki potencjał plonu na glebach średnich i dobrych. W latach suchych potwierdziła swoją zwiększoną tolerancję na suszę i wysokie temperatury, plonując najwyżej w seriach doświadczeń od słabych gleb lubuskich do mocnych na południu Polski.
ES HATTRICK – (Z) FAO 260–270, hodowla EURALIS, program hodowlany Tropical Corn Dent Hybrid
Najnowsza odmiana o bardzo wysokim potencjale plonowania, co potwierdzają doświadczenia rejestracyjneCOBORU oraz nasze doświadczenia własne. Ziarno typu dent oraz kolba flex, dostosowująca się do warunków wegetacji. Na słabych stanowiskach w suszy należy zmniejszyć obsadę roślin do 75 tys. szt./ha. Doskonale dopasowuje się do stanowiska, zwłaszcza w gorszych
warunkach, w których zdecydowanie osiąga przewagę. Bardzo duża masa ziarna – MTZ wynosi 350 g. Rośliny są średniej wysokości, ze średniowysoko osadzonymi kolbami. Odmiana o mocnym efekcie stay green oraz wysokiej tolerancji na choroby i omacnicę prosowiankę. Ma bardzo dobry dry-down, czyli dosychanie ziarna w ostatnim okresie dojrzewania. W latach suchych potwierdziła swoją tolerancję na gorsze warunki wegetacji, plonując zdecydowanie wyżej niż inne podobne odmiany. Nasiona zaprawione są dodatkowo biostymulatorem OptiCoat® zawierającym mangan, cynk oraz wyciąg proteinowy z Trichoderma.
LG 30.273 – (Z,K,G) FAO 250–260, hodowla LIMAGRAIN, program hodowlany HYDRANEO®
Sprawdzona odmiana o bardzo wysokim i – co ważne– stabilnym plonowaniu w różnych latach i na różnych glebach. Plonowanie potwierdzone wynikami i rejestracją COBORU oraz plonami na polach uprawnych rolników. Potwierdziła swoją przydatność zwłaszcza w latach trudnych. Uprawiana w technologii Hydraneo®, wyróżnia się dużą tolerancją na suszę. Ziarno flint/dent o bardzo dobrej jakości i wysokiej wymiałowości na grys, które świetnie oddaje wodę przed zbiorem. Charakteryzuje się bardzo dobrym wczesnym wigorem, radzi sobie również w czasie chłodniejszej wiosny. Rośliny średniowysokie, o dobrej odporności na wyleganie. Potwierdziła swoją przydatność do uprawy na wszystkich typach gleb. Uniwersalne użytkowanie sprawia, że jest to odmiana „dla niezdecydowanych” – przed zbiorem można ustalić, czy skosić ją na kiszonkę, biogaz czy ziarno, które nadaje się na paszę lub na grys.
RGT LIPEXX – ( Z) FAO 270, hodowla RAGT, program hodowlany STRESSLESS
Sprawdzona odmiana o bardzo wysokim potencjale plonowania. Potwierdziła swoją przydatność na różnych stanowiskach glebowych w różnych latach. Szczególnie wysokie plony osiąga w latach trudnych, co potwierdza, że odmiany wyhodowane w programie stressless mają zwiększoną odporność na suszę, plonują bardzo wysoko w latach normalnych i przewyższają plonem inne odmiany
w warunkach trudnych. Tworzy rośliny średniej wysokości. Ziarno dent, o bardzo dobrym dry-down, dobrze oddaje wodę w procesie dojrzewania. Kolba typu flex, elastyczna. Duża zdrowotność roślin i kolb.
